Prematüre bebekler bu muayene önemli

Erken doğan bebeklerde en sık ortaya çıkan göz sorununun 'prematüre retinopatisi' olduğunu belirten Göz Vakfı Bayrampaşa Göz Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Nigar Hüse, önlem alınmadığında körlüğe varan sonuçlara yol açabileceğini belirtti. Bu nedenle ROP muayenesinin önemli olduğunu belirten Hüse, ebeveynleri bu konuda uyardı.

“Vaktinden erken doğan bebeklerin karşılaştıkları en önemli göz sorunu ‘prematüre retinopatisi’dir.” diyen Göz Vakfı Bayrampaşa Göz Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Nigar Hüse önemli bilgiler verdi. Pre­ma­tü­re re­ti­no­pa­ti­si (ROP) ha­len ço­cuk­luk ça­ğı kör­lük ne­den­le­ri ara­sın­da ön­de ge­len­ler­den­dir. Hastalık hayatın ilk günlerinde başlar ve retinadaki anormal damarların oluşumuyla körlük oluşturacak tarzda ilerler.
Bir bebek erken doğduğunda normal damar gelişimi durur ve anormal damar yapımı ortaya çıkar. Bu anormal damarlar kolay çatlayabilen ve sızıntıya sebep olabilen yapıdadır. Aynı zamanda bu damarlar retinaya besin iletiminde de başarılı değildir. Zaman geçtikçe bu damarlaşma fibröz nedbe dokusu meydana getirerek retinaya ve vitreusa yapışır, beraberinde retinayı çekmeye başlar ve sonunda retinayı ayırmayı başarır. Re­ti­no­pa­ti­nin spon­tan ve­ya te­da­vi ile dü­zel­di­ği ol­gu­lar ile re­ti­no­pa­ti ge­liş­me­miş olan ba­zı ol­gu­lar­da, za­ma­nın­da do­ğan nor­mal do­ğum ağır­lık­lı be­bek­le­re gö­re ref­rak­si­yon ku­su­ru, amb­li­yo­pi, şa­şı­lık ge­liş­me ih­ti­ma­li çok da­ha yük­sek­tir. Bu ne­den­le pre­ma­türe be­bek­le­rin gör­me yö­nün­den ya­kın ta­kip al­tın­da ol­ma­sı öne­ri­lir.
bebek
Ge­be­lik ya­şı ve dü­şük do­ğum ağır­lı­ğı en baş­ta ge­len risk fak­tör­le­ri­dir. Erken doğumların %15 ile 20'sinde ROP'a rastlanır. Yir­mi­ye­di haf­ta­dan kü­çük be­bek­ler­de %100'e ya­kın ROP ve %25 şid­det­li ve %25'de ha­fif-or­ta şid­det­te sa­kat­lık gö­rü­lür­ken, 32 haf­ta üze­rin­de­ki be­bek­ler­de bu oran cid­di ola­rak azal­mak­ta­dır. Ben­zer şe­kil­de, do­ğum ağır­lı­ğı azal­dık­ça ROP gö­rül­me sık­lı­ğı art­mak­ta­dır. 1500 gramdan daha düşük doğum ağırlıklı bebeklerin %50'sinden fazlasında ROP gelişir. Ok­si­jen te­da­vi­si ROP ge­li­şi­min­de et­ki­li olan önem­li bir risk fak­tö­rü­dür. ROP'un şid­de­ti ile ok­si­jen te­da­vi­si­nin sü­re­si ara­sın­da kuv­vet­li bir iliş­ki bu­lu­nur. An­cak ok­si­jen has­ta­lı­ğın ge­li­şi­min­de tek ba­şı­na et­ki­li bir fak­tör de­ğil­dir ve ok­si­jen al­ma­yan be­bek­ler­de de ROP gö­rü­le­bil­mek­te­dir. Bu nedenle düşük doğum ağırlıklı, küvözde kalmış bebekler risk altındadır. Bu bebeklere periyodik olarak retina muayenesi yapılmalıdır.
32 haftanın altında olan veya doğum ağırlığı 1500 gramdan az olan prematür bebekler ROP açısından mutlaka değerlendirilmelidir. Bazı kaynaklarda 34-36. haftanın altındaki bebeklerin de risk taşıyabileceği vurgulanır ve bu haftadaki bebeklerin de ROP açısından muayenesi önerilir. Muayene eden doktora daha geniş açıyı görme imkanı vermesi için indirekt oftalmoskop kullanılması gerekir. Bebeğin muayene edilebilmesi için muayene öncesi mutlaka göz bebeğini büyüten damlaların damlatılması gereklidir. Muayene esnasında göz kapaklarının açık kalması için bazı özel aletlerden faydalanılır.
Kabul edilen son kriterlere göre; 1500 gr ve altında veya 30 (+6/7) hafta ve altında doğan her bebek taramadan geçirilmelidir. Ayrıca 1500-2000 gr arasında veya 32 haftadan daha büyük olup klinik olarak problemleri olan ve kardiyopulmoner destek verilen bebeklerin veya neonatolog tarafından yüksek riskli olduğu belirtilen bebeklerin retina uzmanı veya pediatrik oftalmolog tarafından dilatasyon ve indirek oftalmoskopla fundus muayenesi yapılmalıdır.
ROP’un tedavisinde en önemli aşama düzenli takiptir. İstatistiki olarak ROP gelişen hastaların %80’i, kendiliğinden geriler ve takip edilen bebeklerin %8 inde tedavi gerekir. Tedavide laser veya krio (dondurma) uygulaması yapılır. Ayrıca bir kısım hastada cerrahi tedaviye ihtiyaç vardır. Zamanında tesbit edilemeyen ileri evre ROP larda ve laser tedavisine rağmen hastalığı ilerleyen olgularda vitrektomi ameliyatı uygulanır. Bu ameliyatın sonuçları maalesef her zaman yüz güldürücü olmamaktadır. Uygulaması zor, başarısı sınırlı bir yöntemdir. Sadece bu konuda deneyimi olan cerrahlar tarafından uygulanabilinir.Hastalıkta gecikme, tedavisi imkansız kalıcı görme kayıpları ile sonuçlanabilir. Bu nedenle erken tanı ve tedavi çok önemlidir.