Bağırsak hastalıkları, teşhisi, tedavisi ve evde bakımıyla ilgili hastaların bilmesi gereken her şeyi Huzurlu Bağırsak kitabında anlatan Kolorektal Cerrahi ve Proktoloji (bağırsak ve makat hastalıkları) alanında görev yapan Prof. Dr. Korhan Taviloğlu, hastaların bağırsakla ilgili sorunlarına ve sorularına cevap veriyor.
Huzurlu Bağırsak isimli kitabında bağırsak ve makat hastalıklarının nedenlerine, belirtilerine ve tedavilerine ayrıntılı olarak yer veren Prof. Dr. Korhan Taviloğlu, ikinci beyin olarak nitelendirilen bağırsak hakkında beslenmeden ilaç kullanımına kadar bilinmesi gerekenleri kaleme aldı. Taviloğlu'nun kitabından öne çıkan başlıklar şöyle:
En yaygın bağırsak hastalıkları nelerdir?
En yaygın bağırsak şikayetleri bağırsak gazı, karın ağrısı, karın şişliği, kabızlık, dışkılamada değişiklik, dışkıda incelme, dışkıda kan, dışkılama güçlüğü, dışkının tam boşalmaması, gaz ve dışkı kaçırma, gebelikte sindirim sistemi değişiklikleri ile makat bölgesinde ağrı, ıslaklık hissi, kötü koku, kaşıntı, yanma, şişlik, kanama yakınmaları ve sürekli ıkınma hissi yer alır. Kitapta tüm bu sorunların nedenleri, belirtileri, tanısı ve tedavisi hakkında tek tek bilgi verilmektedir. Bu tarz sorunlar yaşayan hastaların, ilk olarak bir Aile hekimi, İç hastalıkları veya Genel Cerrahi uzmanına başvurmaları gerekir. Sorunlarının çözülmemesi durumunda ise, bir gastroenteroloji uzmanına veya kolorektal cerrahi ve proktoloji alanında hizmet veren bir hekime başvurmaları gerekir.
Örneğin bağırsakta gaz artışı neden olur?
Geğirmeye rağmen karında huzursuzluk veya karın şişkinliği devam ederse, bu karın boşluğu içinde bir sorun olduğuna işaret eder. Kişi karın gazını, geğirme yolu ile üstten veya makat yolu ile (yellenme) alttan çıkartır. Bağırsakta aşırı gaz; gıdaların hızlı veya yeterince çiğnenmeden, ya da iyi sindirmeden yenilmesi veya ince bağırsak veya kalın bağırsaktaki bakteri üretiminde artış sonucunda meydana gelir. Kabızlık nedeniyle fazla miktarda lifli gıdaların tüketimi de karında şişkinliğe neden olabilir, ancak bağırsak gazlarında artışa neden olmaz. Karında aşırı gaz olması, kişileri sosyal olarak ciddi şekilde etkileyen ve yaşamlarını kısıtlayabilen bir durumdur. Bu kişilerin büyük çoğunluğunda; geğirme, yellenme veya gaz ilaçlarının alınmasına rağmen yakınmaların devam ettiği gözlenmektedir. Adet öncesi dönemlerde, kadınlarda bağırsak gazının arttığı bilinmektedir.
Peki, bağırsak muayenesi ve tetkikleri nasıl yapılıyor?
Hastanın şikayetine göre uygulanan muayene ve tetkikler değişiklik gösterir. Ancak genellikle gözle inceleyerek ve parmakla makat muayenesi yapılır. Ayrıca, makat bölgesinde ağrı, şişlik, kanama vb. yakınmalarla başvuran hastalarda anoskop denilen aletle makat kanalını incelenir. Tanı için ek olarak; rektoskopi, sigmoidoskopi, kolonoskopi, kapsül endoskopisi, enteroklizis, defekografi, endoskopik ultrasonografi (endosonografi) ve anorektal manometri gibi ileri araştırma yöntemleri de kullanılabilir.
Kolonoskopi nedir?
Kolonoskopi, parmak kalınlığında ışıklı ve kıvrılabilen bir hortum şeklinde bir cihaz ile (endoskop),makattan (anüs) girilerek, kalın bağırsağınızın tamamının bir monitörde incelenmesi işlemidir. Size kolonoskopi önerildi ise, lütfen bu metni dikkatle okuyunuz ve anlamadığınız noktaları tetkiki talep eden veya işleminizi gerçekleştirecek olan doktorunuza sorunuz. Kolonoskopi, ilaçlı kalın bağırsak filmlerine (lavman opaklı kolon grafisi) göre daha kesin bir tanı yöntemi olup, tanı özelliğine ek olarak bazı durumlarda tedavi edici özelliği de vardır. Bu sayede çeşitli kalın bağırsak hastalıklarının tanısı konulabilir, şüpheli durumlarda parça alınabilir, kanama varlığında iğne ile durdurma (skleroterapi), lazer ile yakma, endoskopik klip yerleştirme ve tıkanıklık durumlarında stent (şemsiye) yerleştirme gibi çeşitli tedaviler uygulanabilir.
En yaygın bağırsak hastalıkları neler?
En yaygın bağırsak hastalıkları arasında huzursuz bağırsak sendromu (İBS), bağırsak yapışıklığı, ince bağırsak düğümlenmesi, iltihabi bağırsak hastalığı, bağırsağın divertiküler hastalığı, bağırsak fistülü, apandisit, kalın bağırsak polipleri, bağırsak kanseri, rektum kanseri ve halk arasında bilinen ismiyle bağırsak kesesi yani stoma sayılabilir.
Huzursuz bağırsak sendromu (İBS) neden olur?
Huzursuz bağırsak sendromu belirtileri sinir sistemi ile bağırsak kasları veya beyin ile bağırsak arasındaki hatta ileti kusuru sonucunda gelişir. Özellikle, kalın bağırsaktaki düşük dalga türündeki hareketlerde ve ince bağırsakta gıdaların iletiminde kusur gelişir. Bu düzensiz yönetim, bağırsak düz kasında aşırı bir hassasiyet veya huzursuzluk yaratır. Bağırsaklar ağrıyı çok daha yoğun bir şekilde algılar duruma gelirler. Bağırsak duvarındaki kaslar aşırı güçlü veya çok zayıf ve yavaş bir şekilde kasılabilirler. Gerçek anlamda bir tıkanıklık bulunmamasına rağmen, hastada şiddetli karın krampları ve fonksiyonel bir tıkanıklık tablosu oluşur. Bu durum uzun dönemde hastanın psikolojik durumunu da olumsuz yönde etkiler. Bazı İBS olgularında aynı anda reflü hastalığı bulguları da mevcut olabilir.
Peki, en yaygın makat hastalıkları neler?
Başlıca makat hastalıkları olarak basur (hemoroid) hastalığı, makatta çatlak-anal fissür, makat apsesi, makat fistülü, kıl dönmesi, makat sarkması ve darlığı ile makat kanseri sayılabilir.
Makatta çatlak veya yırtık ne demektir?
Makat çatlağı, makat yırtığı, ya da tıbbi ifadesi ile ‘anal fissür’ anüs bölgesini örten deride makatta ağrı, kanama ve kaşıntıya yol açan küçük bir yırtık veya çatlaktır. Genelde çatlak yüzeysel olarak başlar ve hızla iyileşir. Bazen derinleşip altta yatan makat iç kasına ulaşabilir. Bu durumda hastalık kronik hale gelmiştir. Bazı makat çatlakları kendiliğinden iyileşirken diğerlerinin neden iyileşemediği kesin olarak bilinmemektedir, ancak kabızlık ya da ishalin devam etmesinin bu duruma neden olduğu düşünülmektedir. Bunlara ek olarak, her dışkılama sırasında, dışkı buradaki yara ile temas eder ve iyileşmeyi geciktirir. Çatlaklar çok nadiren iltihabi bir hastalığa neden olurlar. (cnntürk)