Grip hakkında bilinmesi gereken herşey

Havaların soğumasıyla sıkça kapımızı çalan grip genellikle soğuk algınlığıyla karıştırılıyor. Sağlıklı bir kış geçirmeniz için bu hastalığı yakından tanımalısınız...

Grip aşısı ne zaman yapılmalıdır?

Mev­sim­sel de­ği­şik­lik­ler ol­du­ğu için grip mev­si­mi­nin he­men ba­şın­da, gri­be ya­ka­lan­ma­dan aşı olun­ma­sı tav­si­ye edi­lir. Grip sal­gı­nı gü­nü­müz­de da­ha geç baş­la­dı­ğı ve ma­yıs son­la­rı­na ka­dar de­vam et­ti­ği için ekim ayı so­nu ve ka­sım ayı ba­şı aşı­la­ma için ide­al­dir. Aşı­nın ko­ru­yu­cu et­ki­si 6 ay ka­dar de­vam eder. Grip aşı­sı yüz­de 70-90 ora­nın­da ko­ru­yu­cu­dur ve her yıl ya­pıl­ma­lıdır. Aşı ya­pıl­dık­tan 10-20 gün son­ra ba­ğı­şık­lık sağ­lan­ır. Ancak yine de yüz­de 100 ko­run­ma söz ko­nu­su de­ğil­dir.

Hangi belirtilerle ortaya çıkar?

Grip, özel­lik­le kış ay­la­rın­da ök­sür­me ve hap­şır­ma ile di­ğer in­san­la­ra bu­la­şan bir vi­ral has­ta­lık­tır. Grip vi­rü­sü­nün A, B ve C ol­mak üze­re 3 ana ti­pi; çok sa­yı­da alt ti­pi mev­cut­tur. A ve B tip­le­ri in­san­lar­da grip has­ta­lı­ğı­na ne­den olur. Grip has­ta­lı­ğın­da tit­re­me, yük­sek ateş, ku­ru ök­sü­rük, kas ve ek­lem ağ­rı­la­rı, ku­lak ağ­rı­sı, is­hal, bu­lan­tı ve kus­ma gi­bi şi­ka­yet­ler or­ta­ya çı­kar.

Soğuk algınlığından farkı nedir?

Grip ve so­ğuk al­gın­lı­ğı et­ken vi­rüs­le­ri ve yol aç­tı­ğı şi­ka­yet­ler ba­kı­mın­dan fark­lı has­ta­lık­lar­dır. Grip­te yük­sek ateş, ku­ru ök­sü­rük, baş ve ka­rın ağ­rı­sı sık iken, so­ğuk al­gın­lı­ğın­da (nez­le) yük­sek ateş yok­tur, be­lir­gin bir bu­run akın­tı­sı mev­cut­tur. Ba­zen grip­te de bu­run akın­tı­sı ve bo­ğaz ağ­rı­sı ola­bi­lir fa­kat ge­ri plan­da­dır. Grip ki­şi­yi pa­çav­ra ta­bir edi­len bir du­ru­ma so­kar­ken, so­ğuk al­gın­lı­ğın­da ge­nel du­rum iyi­dir.

Bitki çayları ve vitamin korur mu?

An­ti­bi­yo­tik gri­bal in­fek­si­yon­lar da as­la kul­la­nıl­ma­ma­lı­dır. Bit­ki çay­la­rı­nın, C vi­ta­mi­ni­nin ve di­ğer özel be­sin­le­rin her­han­gi bir olum­lu et­ki­si söz ko­nu­su de­ğil­dir. Ba­ğı­şık­lık sis­te­mi­ni tak­vi­ye et­mek için or­ga­nik, ta­ze seb­ze ve mey­ve­le­ri bol tü­ket­mek, öğün at­la­ma­mak önem­li­dir. Mev­sim dı­şı seb­ze ve mey­ve tü­ke­til­me­me­li­dir.

Grip aşısı kimlere yapılmamalıdır?

Aşıdan son­ra or­ta­la­ma iki haf­ta­lık bir sü­re­de et­ki or­ta­ya çı­kar. Ge­çen grip mev­si­min­de en sık has­ta­lık yap­mış olan 3 grip virüsü Dün­ya Sağ­lık Ör­gü­tü ta­ra­fın­dan sap­ta­nır ve bu­na yö­ne­lik aşı ge­liş­ti­ri­lir. Aşı sa­de­ce 3 virüs tipine kar­şı et­ki­li­dir. Ateş­li has­ta­lı­ğı olan­lar, yu­mur­ta aler­ji­si olan­lar, 6 ay­dan kü­çük be­bek­le­re aşı öne­ril­me­mek­te­dir.

Kimler risk altında?

65 yaş üzerindeki kişiler, bakım ve huzur evlerinde kalanlar, kronik hastalığı olanlar (KOAH, astım, kalp yetersizliği, nörolojik hastalık, böbrek hastalığı, kanser, kanser tedavisi olanlar, diyabet hastaları) çocuklar, hamileler ve sağlık personeli riskli gruplardır.

Nasıl bulaşır?

To­ka­laş­ma, baş­ka­sı­nın eş­ya­sı­na (bar­dak, el­bi­se, ev eş­ya­sı) do­kun­ma gi­bi du­rum­lar­da vi­rüs he­men baş­ka bir ge­çiş yo­lu bu­lur. So­ğuk al­gın­lı­ğı­na ya­ka­la­nan bir ki­şi in­san­la­rın bu­lun­du­ğu or­tam­lar­da virüsü yayabilir.

Korunma yolları nelerdir?

Aşı dı­şın­da hij­yen ko­şul­la­ra dik­kat edil­me­si çok önem­li­dir. Grip­li ki­şi mut­la­ka ev­de is­ti­ra­hat et­me­li­dir. Ök­sür­me ve hap­şır­ma es­na­sın­da ağız ve bu­run ka­ğıt men­dil­le ka­pa­tıl­ma­lı ve men­dil çöp ku­tu­su­na atıl­ma­lı­dır.

Grip­li ki­şi­ler­den müm­kün ol­du­ğun­ca uzak du­rul­ma­lı, grip­li ki­şi ile ay­nı or­tam pay­la­şı­lı­yor­sa el­ler sık sık sa­bun­lu su ile yı­kan­ma­lı­dır.

Aşının içinde sağlığa zararlı bileşikler olduğu doğru mudur?

Aşı­da fe­nol, for­mal­de­hit, alü­min­yum, strep­to­mi­sin ve ti­yo­mer­sol gi­bi bi­le­şik­ler bu­lu­na­bil­mek­te­dir. Özel­lik­ler ti­yo­mer­sol, aşı­yı di­ğer bak­te­ri­ler ve mik­ro­or­ga­niz­ma­lar­dan ko­ru­yu­cu eser cı­va içe­rik­li bir ko­ru­yu­cu mad­de­dir. Bu bi­le­şik sık­lık­la suç­lan­mak­ta­dır. Dün­ya Sağ­lık Ör­gü­tü ve UNI­CEF aşı­la­rın ya­rar­lı ol­du­ğu­nun bi­lim­sel ola­rak ka­nıt­lan­dı­ğı­nı; içe­ri­ği açı­sın­dan da bi­lim­sel ola­rak ka­nıt­lan­ma­mış, spe­kü­la­tif id­di­ala­ra bağ­lı kay­gı­la­rın aşı­la­ma prog­ram­la­rı­nı ak­sat­ma­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni vur­gu­la­mak­ta­dır. Grip vi­rüs­le­ri sık sık kı­lık de­ğiş­tir­di­ği için tam ba­ğı­şık­lık sağ­la­na­ma­yan en sık sal­gın en­fek­si­yon has­ta­lı­ğı­dır. Her yıl dün­ya­da 10-20 ki­şi­den bi­ri­ni et­ki­ler, özel­lik­le risk grubundakileri.

Gebeler ne yapmalı?

Ge­be­ler­de grip da­ha ağır sey­re­der. Ge­be­li­ğin son 3 ayı ve do­ğum son­ra­sı ilk ay en risk­li dö­nem­dir. Ge­be­lik es­na­sın­da grip ge­çir­mek er­ken do­ğu­ma, dü­şü­ğe ve be­bek­te ba­zı do­ğum­sal ano­ma­li­le­re yol aça­bi­lir. Ge­be­lik plan­la­yan, ge­be ve lo­hu­sa ka­dın­la­r grip mev­si­min­den ön­ce aşı­lan­ma­lı­.